شکی نیست که شخصیتهای مقدس انبیاء و ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ همچنین امامزادگان، برای مسلمانان و بهخصوص شیعیان جایگاه ویژه و مهمی دارند و اگر قرار است که در مورد این حضرات معصومین و ذوات مقدس، فیلم یا مجموعه تلویزیونی ساخته شود تا به واسطه تاثیرگذاری رسانه، در ذهن مخاطبان عام، دوام و ماندگاری داشته باشند
مقاله در ادامه مطلب...
میبایست کار با دقت و ظرافت انجام شود تا در فضای هنری، جایگاه این بزرگان تنزل پیدا نکند؛ چنانچه زمانی «مصطفی عقاد» فیلمساز مسلمانی که شاهکار الرسالة ـ که در ایران با نام محمد رسول الله معروف است ـ را ساخت؛ به دلیل اهمیت و تقدس جایگاه پیامبر اسلام ـ صلوات الله علیه و آله ـ و امام علی ـ علیه السلام ـ تصاویر این دو بزرگوار را نشان نداد؛ درحالیکه او شیعه نبود و آن زمان نیز نیازی به تایید علمای شیعه نداشت، ولی این فرد سنی مذهب به اعتقادات شیعیان و نظر علمای شیعی اهمیت داد و این نیز خود از رازهای ماندگاری اثر جاودان محمد رسول الله او شد.
نمایش تصویر شخصیتهایی غیر از۱۴ معصوم خارج از آنچه گفته شد تبعات مختلفی را نیز در بر دارد برای مثال در سریال یوسف پیامبر به کارگردانی «فرجالله سلحشور» هرچند «مصطفی زمانی» ایفاگر نقش حضرت یوسف، اولین باری بود که به عرصه سینما معرفی میشد و چهرهاش برای بینندگان معصومیت داشت، اما پس از پخش سریال شاهد بودیم بازیگر نقش اصلی یوسف پیامبر که در ذهن مخاطبان تلویزیونی با عنوان «یوزارسیف» نامگذاری شده و توانسته بود بهعنوان نماد پاکی و قداست شناخته شود تعمدا در فیلمها و سریالهای متضاد با ارزشهای اسلامی استفاده گردید که این خود تبعات ضد فرهنگی بدی را در جامعه به همراه داشت؛ هرچند امام خامنهای در دیداری که با تیم این سریال داشتند خطاب به مصطفی زمانی فرمودند حالا که نقش یک پیامبر را بازی کردید سعی کنید تا مدتی جلوی دوربین نروید تا ذهنیت مردم درمورد حضرت یوسف که در شخصیت شما میبینند خراب نشود، اما این بازیگر جویای نام و شهرتطلب به توصیه معظمله توجه نکرد. ( البته آنچه در آن زمان شاهد آن بودیم موید این مطلب بود که وی را به سمت چنین آثاری کشاندند حتی برخی از بازیگران و کارگردانان معلوم الحال سینما در دفاع از اینکه مصطفی زمانی باید نقشهای منفی و پلید بازی کند سخنسرایی کردند) و بعد از آن نقش مقدس نبوی، تصاویر او در هیبتهای مختلف در فضای رسانهای دیده شد.
و دیدیم که همین اتفاقات کم و بیش برای بازیگر فیلم ـ سریال مریم مقدس یعنی «شبنم قلی خانی» نیز رخ داد. بازیگری که زمانی بهخاطر معصومیت ظاهریاش به نقل محافل تبدیل شده بود، حالا این دغدغه که آیا بیحجاب در برخی مکانها حاضر شده یا نشده به تیتر محافل رسانهای تبدیل شده است!
اما ظاهرا این غمنامه باوجود تجربیات قبلی تمامی ندارد، با این تفاوت که در موارد قبل، اولا کارگردانان این آثار افراد مومن و معتقدی بودند که ارزشیبودنشان به همگان ثابت شده بود و دوما آنچه رخ داد آزمون و خطا بود و مردم روی اینکه تصویر شخصیت مورد نظر به نمایش گذاشته شود یا نه حساس نبودند اما اکران فیلمهای جشنواره امسال جنجال جدیدی را آغاز کرد؛ جنجالی که دو سال قبل نیز در ماجرای پخش سریال مختارنامه به پا شد؛ ولی با احترام تهیه کننده و کارگردان مختارنامه به نظر علماء و مردم ختم به خیر گردید، حالا «احمدرضا درویش» در فیلم رستاخیز (که به مدد و لطف هیات داوران جشنواره فجر هم بیشترین سیمرغ را شکار کرد!) با افتخار چهره حضرت عباس ـ علیه السلام ـ را به تصویر درآورده است؛ چهرهای که جدا از مباحث مطروحه متاسفانه حتی، بیشتر به جنگاوران فیلمهای هالیوودی شباهت داشت تا یک امامزاده معصوم!
باید تأمل کرد و پرسید چرا درویش تصمیم گرفته تا از خطوط قرمز دینی و اعتقادی اینطور گستاخانه عدول کند؟! او که قبل از این در فیلم ضد دفاع مقدسی خود یعنی دوئل امتحان خویش را پس داده بود، فیلمی که با هزینه میلیاردی دولتی و البته حمایتهای پشت پرده برخی، بیشتر به نفع صدام و بعثیها بود تا نظام جمهوری اسلامی و شهداء و رزمندگان وطن!
اگر فیلم دوئل را دیده باشید با ما متفقالقول میشوید که آن فیلم کاملا در تضاد با دفاع مقدس و ارزشهای انقلابی بود؛ حالا معلوم نیست چرا این کارگردان دست روی مساله حساس دینی و اعتقادی ما یعنی عاشورا و شخصیت برجسته حضرت عباس ـ علیه السلام ـ گذاشته است؟!
آهنگساز غیرمسلمان فیلم رستاخیز در مصاحبهای گفته بود؛ درویش هنگام دیدن فیلم و تصاویر حضرت عباس گریه میکرد!! آیا واقعا این دلیل قانع کنندهای است که کارگردانی تابوشکنی کند و چهره حضرت عباس ـ علیه السلام ـ را نشان دهد؟! آن هم وقتی مراجع عظام و علمای دینی با این رویه صریحا مخالف هستند و نشان دادن چهره حضرت عباس ـ علیه السلام ـ که در زمره امامزادگان و شخصیتهای مقدس شیعی ماست را تایید نکردهاند.
آیا چنین کسی که مدعی مذهبی و ارزشی بودن است، نباید برای ساخت فیلمی با مضمون و محتوای مهمی اعتقادی بهجای اتکا به رای خود که در جوانب تخصصی دین یک فرد عامی محسوب میشود از نظر علمای دین و مراجع بهره میگرفت؟! شخصیت والای حضرت عباس ـ علیه السلام ـ برای ما شیعیان خیلی بالاتر از این است که جوانکی جویای نام و تازه از راه رسیده بخواهد خود را در قالب ایشان به تصویر درآورد، جوانی که معلوم نیست مانند مصطفی زمانی بعد ازاین شهرت رسانهای در چه فیلمها و نقشهایی عرض اندام کند؛ بهنظر میرسد عدم توجه به این موضوع که اگر نگوییم سازماندهی شده بوده و مانند فیلم دوئل اهداف مشخصی را دنبال میکرده مطمئنا در قبحشکنی مذهبی و حمله به باورهای مردم در درازمدت تاثیرات غیرقابل جبرانی خواهد داشت.